𝗗𝘇𝗶𝘀𝗶𝗮𝗷 𝗼𝗯𝗰𝗵𝗼𝗱𝘇𝗶𝗺𝘆 𝗗𝘇𝗶𝗲𝗻́ 𝗔𝗻𝗼𝘀𝗺𝗶𝗶.
𝗔𝗻𝗼𝘀𝗺𝗶𝗮 jest terminem klinicznym oznaczającym niezdolność wyczuwania zapachów.
Zmysł węchu pomaga nam w codziennym życiu, często nawet sobie nie zdajemy spawy jak bardzo i w jakich sytuacjach, dopiero, kiedy się go utraci wiele osób odczuwa jego nieprzyjemne skutki. Zmysł węchu informuje nas na bieżąco o zagrożeniach, o stanie naszego zdrowia, zmysłem węchu również komunikujemy się między sobą na poziomie podświadomym.
𝗔𝗻𝗼𝘀𝗺𝗶𝗮 𝗺𝗼𝘇̇𝗲 𝗯𝘆𝗰́ 𝘄𝗿𝗼𝗱𝘇𝗼𝗻𝗮, nie odczuwa się zapachów od urodzenia, może być nabyta wskutek choroby, urazu czy traumy a może być również wybiórcza (𝗵𝗶𝗽𝗼𝘀𝗺𝗶𝗮), nie odczuwa się wtedy niektórych zapachów, parosmia to kiedy coś pachniało dla nas przyjemnie i zmieniło się w zapach odrzucający (jest to częste zjawisko po covidzie lub po porodzie) i najbardziej niezbadane zjawisko węchowe 𝗽𝗵𝗮𝗻𝘁𝗼𝘀𝗺𝗶𝗮, tak zwane urojenia zapachowe jest to wyczuwanie zapachu, którego nie ma.
Jak działają dokładnie mechanizmy węchu nadal jest tajemnicą, jest w tej sferze jeszcze wiele do odkrycia.
Cząsteczki zapachu wdychane są z powietrza gdzie kierowane są do jamy nosowej i węchowego nabłonka, który jest małym skupiskiem komórek pokrytych włoskami i śluzem. Rzęski wychwytują cząsteczki zapachowe po czym informacja z zapachem jest przekazywana do neuronów węchowych a następnie przekazywana jest informacja do układu nerwowego mózgu gdzie zapach jest odczytywany, przetwarzany oraz doświadczany.
Zmysł węchu jest bezpośrednio związany 𝘇 𝗼𝗱𝗰𝘇𝘂𝘄𝗮𝗻𝗶𝗲𝗺 𝘀𝗺𝗮𝗸𝘂. Zmysł węchu jest również 𝗽𝗼𝘄𝗶𝗮̨𝘇𝗮𝗻𝘆 𝘇𝗲 𝘇𝗱𝗿𝗼𝘄𝘆𝗺 𝘇𝗺𝘆𝘀ł𝗲𝗺 𝗰𝗵𝗲𝗺𝗶𝗰𝘇𝗻𝘆𝗺, który obejmuje tysiące zakończeń nerwowych znajdujących się w nosie, ustach, gardle i oczach. Pomaga wyczuwać substancje drażniące.
Anosmia wrodzona oraz często pourazowa jest obecnie nieuleczalna, trwają badania oraz próby w pomocy odzyskaniu zmysłu węchu przez chorych, niestety na razie są one nieskuteczne dla większości pacjentów.
Jeżeli zmysł węchu zaczyna się pogarszać w znaczący sposób może być to oznaką chorób, może oznaczać wczesne stadium Alzheimera, stwardnienia rozsianego lub Parkinsona, zmysł węchu może również słabnąć przy nadciśnieniu, otyłości, cukrzycy, chorobach zatok i innych.
Należy również wiedzieć iż zmysł węchu z wiekiem również się starzeje a co za tym idzie słabnie.
opracowała Monika Opieka-Nowak
